Birk is het
romandebuut van Jaap Robben. Eerder schreef hij korte verhalen, gedichten en
kinderboeken. Deze roman is genomineerd voor de ANV-debutantenprijs 2015.
Birk is de
hoofdpersoon in de roman. Hij komt er zelf niet handelend in voor. Hij is de
vader van Mikael, een jongen van negen jaar. Hij ziet zijn vader verdrinken,
maar beseft niet helemaal wat hij ziet. De moeder is ongerust, raakt in paniek,
ontkent en geeft zelfs de jongen de schuld van de verdrinking.
Mikael en
zijn moeder blijven alleen achter op een bijna verlaten klein eiland. Er woont
alleen nog de visser Karl. Vroeger woonde er nog een oude vrouw. Zij is
overleden. Haar huis staat er nog en raakt in verval.
De sfeer in
de roman is vanaf het begin drukkend. De afgeslotenheid van het eiland valt samen
met het isolement van de twee overlevenden. Zij komen om in het verdriet. De moeder
accepteert de dood van haar man niet. De zoon ziet zijn vader soms opduiken en
praat met hem.
De roman
maakt een sprong in de tijd. De jongen waar vanuit de beleving wordt beschreven
is 15 jaar. De moeder is een schim, met bipolaire trekken. Er bestaat bijna
geen wereld meer buiten het eiland. De boot met kisten voedsel en post die elke
twee weken langskomt is slechts een dunne draad met de rest van de wereld.
Karl gaat
weleens met zijn boot naar de stad. Hij vraagt Mikael eerst nog mee. Hij wil
wel, maar zijn moeder houdt hem telkens tegen, chanteert hem en zorgt dat hij
thuis blijft. Zij raakt meer en meer jaloers op alles en iedereen. “Je moet bij
mij zijn”. “Je hebt mij om van te houden.” De zoon neemt zo langzaamaan de
plaats van de vader in.
De roman
ontwikkelt zich vanzelfsprekend naar een dramatisch einde. Mikael zoekt troost
in het verlaten huis van de oude vrouw. Hij verzorgt hier een jonge meeuw, maar
houdt het arme dier ook opgesloten in de slaapkamer. “Uiteindelijke laat je
moeder je alleen” denkt hij wanneer hij de jonge meeuw wil vrijlaten. Het is dan
al te laat.
De parallel
met zijn eigen leven ligt hier iets te veel voor de hand. Deze wat clichématige
symboliek is het enige zwakke punt in deze beklemmende roman. Ik las het boek
in één keer uit.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten