Fumiko Miura is geboren in een dorp in Japan en woont al langere tijd in Nederland. In Polderjapanner beschrijft zij haar ervaringen als Japanse die kennismaakt met de Nederlandse samenleving. In Japan ontmoette zij haar latere man. Zij leeft in twee culturen en schrijft geestig over ongemakken en sluimerende vooroordelen die dit oplevert.
Polderjapanner is thematisch opgebouwd in tien hoofdstukken die gaan over een waaier aan onderwerpen, zoals inburgering, eten, werken, liefde, maar ook dansen en verjaardagen. Een nadeel van het niet hanteren van een chronologie is dat het even duurde voordat ik door had wanneer en hoe zij in Nederland terecht is gekomen. Dat zij nog een paar jaar is teruggegaan naar Japan omdat haar man in Tokyo een baan kreeg las ik ook pas later. Wonen in deze miljoenenstad was iets totaal anders dan opgroeien in een dorp. Zij werd er regelmatig aangesproken in het Engels omdat men dacht dat zij een buitenlandse toerist was. Een dergelijke ervaring droeg bij aan het gevoel niet meer helemaal Japanner te zijn en ook niet helemaal Nederlander. In haar boek gaat Miura hier niet al te dramatisch mee om, zij ziet het als een logisch gevolg van haar verhuizing. En over het algemeen bekijkt zij culturele verschillen met een luchtige blik.
Naast haar persoonlijke verhaal verwijst zij geregeld naar onderzoeken die bijvoorbeeld laten zien dat in Japan het niet best is gesteld met vrouwenemancipatie. Op een internationale ranglijst staat Japan ver onder Nederland. Zelf merkte zij dat het op kantoor uitsluitend vrouwen zijn die koffiezetten en simpel administratief werk doen als kopietjes maken. In hogere functies zitten bijna uitsluitend mannen. En als je gaat trouwen is het als vrouw nog heel gewoon om te stoppen met werken. Als Japanse vrouw moet je kiezen tussen gezin of werk. Mannen hoeven deze keuze niet te maken; zij hebben een vrouw die voor het huishouden zorgt. Dit was een van de redenen voor Miura om te verhuizen naar Nederland. De aanleiding was dat zij een Nederlandse man ontmoette.
In Nederland verbaasde zij zich over de werkmoraal. In Japan is parttime werken uitgesloten. Iedereen op een kantoor werkt zolang het nodig is, vaak tot laat in de avond. Je komt er ook niet onderuit om zeer regelmatig met je collega’s na werktijd wat te gaan drinken. Traditie is dan wel dat de baas alles betaalt. Interessant is hoe Japanners met klanten omgaan. De klant is alles in Japan. Als je een klant moet teleurstellen, dan doe je dit heel omzichtig, met heel veel woorden en excuses. Zelf moest zij ook wennen aan de directheid van Nederlanders. Zij schrijft hoe verschillend Japanners en Nederlandse met email-etiquette omgaan. Een keer bemiddelde ze in een correspondentie, waarbij iemand van een Japans bedrijf moest zeggen dat een levering iets later zou komen. Hij schreef een uitvoerige mail, waarop de Nederlander zakelijk antwoordde dat hij het begreep. De Japanner was zowat in paniek van dit korte antwoord.
Het vergelijken van tradities is leuk. Japanners vieren geen verjaardagen, in Nederland moest Miura meedoen met een kringverjaardag, waar tot haar ontzetting de warme maaltijd ontbrak; er waren slechts koekjes met koffie en nootjes met bier. Zij beschrijft ook een trouwerij waar de polonaise werd gedanst. Zeer tegen haar wil in werd zij in de stoet opgenomen. Een minpuntje in haar verhaal is dat zij doet alsof dit gewoonte is op iedere bruiloft. Boven de rivieren is dit allerminst zo. Ook haar kritiek op de saaie lunches met boterhammen belegd met kaas is wat achterhaald. Zelf trouwde zij in Nederland en kon daarmee haar eigen naam behouden. Een bruiloft in Japan is heel formeel en kostbaar. Men huurt een hotel af met alles erop een eraan. De tafelschikking waarbij de baas van het bedrijf waar je werkt een prominentere plaats inneemt dan je naaste familie zou niet begrepen worden door haar schoonouders.
Hoewel de Japanse cultuur veel tradities kent zegt zij dat Japanners op het gebied van religie vrij tolerant zijn. Uit cijfers blijkt dat een deel van de Japanners meerdere religies aanhangt. Zij is zelf niet echt gelovig, maar houdt zich wel aan religieuze gebruiken en vormen, zoals veel Japanners doen. Uitermate boeiend vond ik het verschil in leren tussen Nederlanders en Japanners. Zelf leerde zij sanshin spelen, waarbij je niet alleen het instrument leert spelen en leert zingen, maar ook alle lessen stipt moet volgen en je helemaal moet overgeven aan de sanshin-meester. Hij speelt de muziek voor en de leerlingen imiteren hem. Het stellen van vragen of je fantasie gebruiken is uit den boze. Het draait om eindeloos oefenen en het spel van de meester perfect imiteren. Deze manier van leren geldt ook in het onderwijs en bijvoorbeeld bij het volgen van karate-lessen. Deze methode is zwaar en vergt heel veel tijd. Het idee dat leren leuk moet zijn is typisch Nederlands. Miura woont inmiddels al jaren in Rotterdam en voelt zich meer Rotterdammer dan Japanner of Nederlander. Polderjapanner is een vermakelijk boek, waarin je iets kunt leren over de verschillen tussen Japan en Nederland.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten