Johan Fretz – Fretz 2025

Het lezen van ‘Onder de paramariboom’ maakte mij nieuwsgierig naar de eerste roman van Johan Fretz, uit 2012. In ‘Fretz 2025’ is Johan Fretz de hoofdpersoon, die in 2025 op het punt staat minister-president van Nederland te worden. Hij denkt terug hoe het zover is gekomen: opgegroeid in Almere, zoon van een blanke Hagenees en een Surinaamse moeder, een weinig succesvol acteur met nauwelijks politieke ervaring. Maar hij heeft iets. Vrienden zien in hem al jaren een politiek leider.

Het verhaal wisselt tussen de avond van de verkiezingen en de herinneringen van Johan. De winst kan hem bijna niet meer ontlopen. Hij bereidt zich voor op een overwinningsspeech, maar zoals altijd twijfelt hij. Hij kan het nauwelijks geloven. Deze onzekerheid, misschien eerder voorzichtigheid, heeft hij al zijn hele leven.

Hij laat zich vaak meevoeren met vrienden en springt zelden als eerste het water in. Medestudenten laten zich vollopen, snuiven tot ze erbij neervallen en duiken met elke meid het bed in. Johan is rustiger. Wanneer hij op nieuwjaarsdag wakker wordt in het bed van een populair meisje, moet hij zich eerst afvragen wat er is voorgevallen. Hebben wij het werkelijk gedaan? De gebruikte middelen zullen hier een rol bij gespeeld hebben.

Zijn ontmaagding vindt plaats in een ver vakantieland. Hij denkt er wel eens aan terug. Hij ziet de Duitse jaren later terug en bekent dat het zijn eerste keer was. Zij vond hem al speciaal, open en eerlijk. Wanneer zij vertelt dat zij op deze vakantie, voorafgaande aan haar huwelijk, met minstens tien mannen naar bed is geweest, is hij toch wat teleurgesteld.

Deze naïviteit is zijn voornaamste karaktereigenschap. Hij kan oprecht boos worden,  al weet hij vaak zelf ook geen oplossing voor het probleem waar hij zich druk om maakt. Op de toneelschool windt hij zich een keer op over alle aanstellerij bij het spelen van een stuk van Tsjechov. Prompt wordt hij daarop geprezen om zijn boosheid en zijn verbeterde spel. Eigenlijk vindt iedereen Johan aardig. Dat is zijn kracht, waarop anderen het vertrouwen hebben dat hij ooit het land zal besturen.

Uiteindelijk rolt hij door toeval in deze voorbestemde rol. Tijdens een uitzending van DWDD reageert hij nogal fel op de clichés en de gemakzucht van een aantal aanwezige politici. Hij krijgt de ruimte en kan daarna niet anders meer dan zichzelf kandidaat stellen. De steun is overweldigend.

‘Fretz 2025’ is een luchtige roman. Fretz heeft een prettige schrijfstijl. Zijn personage is aandoenlijk en beschikt over de nodige zelfrelativering. Een leuk boek. De grote vraag bij het uitkomen van ‘Fretz 2025’ was of de echte Johan Fretz zich verkiesbaar zou stellen. Het is nog niet gebeurd, maar 2025 is ver weg. Het kan.