In 1931 was
Karel Čapek in Den Haag voor het 9e Internationale PEN-congres. Naar aanleiding
hiervan noteerde hij zijn indrukken van Holland. In 2009 verscheen deze
vertaling in de Moldaviet-reeks.
PEN
International (afkorting voor Poets, Essayists and Novellists) is – ik citeer
Wikipedia - een internationale schrijversorganisatie
die zich inzet voor de vrijheid van
meningsuiting, samenwerking tussen schrijvers overal ter wereld en
literatuur als intercultureel bindmiddel. In 1931 waren o.a. aanwezig John
Galsworthy, Georges, Duhamel, Thomas Mann, Luigi Pirandello en Jules Romains.
Tijdens het congres maakte Čapek tekeningen van de aanwezigen en ook zijn
impressies heeft hij met prenten verlevendigd.
De tekst is
beetje oubollig, met hier en daar een scherpe opmerking. Nederland ziet hij
vooral als een klein en opgeruimd land. De huisjes hebben grote ramen, die
altijd schoongelapt zijn en waar voorbijgangers ongestoord door naar binnen
kunnen kijken. In Marken en Volendam ziet hij de schade die het toerisme
aanricht. Er lijkt niets veranderd.
Om een
indruk te geven van zijn observaties geef ik wat citaten. “Die befaamde polders
zijn namelijk buitengewoon rechtlijnig; toen de Hollander begon met het zelf
erbij maken van land, toen deed hij dit heel menselijk, ofwel langs een
liniaal, net zoals wanneer je planken zaagt. Kronkelig is de geschiedenis van
de mens; maar rechtlijnig is wat hij maakt.”
“Wat de
nationale muziek betreft, die bestaat voornamelijk uit accordeonmuziek. De
accordeon is een heel gezond muziekinstrument, want die bevordert in hoge mate
de toename van de schouders in de breedte.”
Karel Čapek
laat zich uit over de kunst, waarbij hij na wat clichés concludeert: “Zo
ontstond, deels door gebrek aan ruimte, deels door toedoen van de reformatie die
aardse kleinschalige en burgerlijke Hollandse kunst.” Hij voegt eraan toe dat
het een zittende kunst is van bloemen op tafels gevuld met eten en drinken.
Potter schilderde de stier van onderaf en Jan Steen zat tussen de
dronkenlappen. “Alleen Breughel de Oude keek als het ware vanaf een dak, maar
hij was dan ook eigenlijk een Belg.” ‘Prenten van Holland’ is een klein, grappig
boekje. De Čapek-liefhebber moet het natuurlijk lezen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten