Ik ben een groot liefhebber van het werk van Erik Vlaminck. Ieder nieuw boek van hem koop ik direct. Vorige week verscheen zijn roman met de prachtige titel: ‘Een berg mens onder witte lakens’. Zoals vaker in zijn werk schrijft Vlaminck over mensen die zich met moeite staande weten te houden in de samenleving.
De verpersoonlijking van zo’n vertrapt mens is de dakloze Dikke Freddy, het alter-ego van Vlaminck. Onder deze naam schrijft Vlaminck al jaren columns met berichten uit de onderkant van de maatschappij. In ‘Een berg mens onder witte lakens’ spreekt ook een man vanuit deze onderkant. De schrijver/verteller ligt in het ziekenhuis op één kamer met hem. Hij krijgt zijn levensverhaal te horen.
De schrijver ligt niet te wachten op de verhalen van deze volkse man, waar hij geen enkele band mee heeft of sympathie voor voelt. Maar hij kan niet weg van zijn bed. Hij moet liggen en luisteren. De man is eigenaar geweest van een vervoersbedrijf. Hij nam het niet zo nauw met regels en wetten. Voor zijn vrouw Karlien en zijn kinderen was het geen pretje om met hem te moeten samenleven. Hij dronk zich iedere avond zat en ging volledig zijn eigen weg.
Het boek is mooi opgebouwd. De verhalen die de man in het ziekenhuis vertelt wisselt Vlaminck af met de chronologisch vertelde geschiedenis van mans leven. Al snel begrijp je dat de man zich beter voordoet dan hij is en veel dingen in eerste instantie verzwijgt voor de schrijver. Het Vlaamse taalgebruik is prachtig. De man zit vol agressie. Wanneer iemand hem in de weg zit zoals de overheid, de politie, de Poolse chauffeurs of zijn eigen kinderen dan schreeuwt hij uit: “Kust vierkant mijn kloten!”
Zijn leven kent veel tragiek. Een vriend, die voor hem werkt, rijdt frontaal met een van de camions tegen een andere vrachtwagen aan. Hij raakt half verlamd. Pas jaren later brengt hij hem een bezoek. Nog dramatischer is een ongeval dat hij zelf veroorzaakt met zijn zatte kop. Hij klaagt graag, maar veel ellende in zijn leven heeft hij over zichzelf afgeroepen. Met zijn kinderen, die heel andere levens leiden, praat hij amper. In de militaire dienst, volgens hem toch de manier om een fatsoenlijk mens te worden, gaat het slecht met zijn zoon Luc. Hij komt naar huis. “Een nieuw onderwerp wordt toegevoegd aan het lijstje met onbespreekbare gebeurtenissen.” Om een voorbeeld te geven van de stijl van Vlaminck geef ik een wat langer citaat.
‘Volgens die dokters in Oostende zou onze Luc een therapie moeten volgen. Kunt gij hier aan de keukentafel niet een paar gesprekken onder vier ogen met hem voeren? Ge zijt nu toch een gediplomeerd psychologe. Dan brengt dat studeren eindelijk iets op.’ Hij richt zich tot Marleen.
Zij zitten met zijn allen rond de tafel, het hele gezin compleet. De borden zijn gevuld met tomatensoep.
‘Dat gaat niet, pa.’
Waarom zou dat niet gaan? Ge kiest een rustig moment. Bijvoorbeeld als ons ma naar de winkel is en onze Marc met zijn muziek bezig is.’
‘Een therapeute kan niet werken met eigen familieleden.’
‘Wat een flauwekul is dat? Familieleden kent ge juist beter dan een wildvreemde die u komt vertellen dat hij goddelijke stemmen hoort of roze olifanten ziet.’
Gij kunt echt alles ridiculiseren.’ Marc
‘Heeft iedereen genoeg balletjes in de soep? Karlien.
De man is lomp, maar helemaal dom is hij niet. Hij gaat nogal tekeer tegen Europese regels, niet altijd onterecht. En jarenlang vervoerde hij varkens en andere beesten, tot afschuw van zijn dochter en van de schrijver in het ziekenhuis. Maar mensen eten vlees, en uiteindelijk zijn het toch de arme drommels die het op het bord moeten brengen. Hij vraagt aan de schrijver of hij soms toch ook vlees eet. Hij kan dat niet ontkennen. “Dan moet ge mij eens zeggen wie volgens u de eigenlijke beul is: de sukkelaar die om den brode, maar tegen een hongerloon, godganse dagen in stank en vuiligheid varkens de keel afsnijdt of figuren die tot voorbij hun twintig jaar mochten doorleren en die zeggen dat ze tegen vlees zijn, maar er af en toe toch ook van eten.”
‘Een berg mens onder witte lakens’ is wederom een geweldig boek van Erik Vlaminck. Zijn stijl is goed en de personages leven. Het boek heeft humor en is bijzonder tragisch tegelijkertijd, lezen dus!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten