Met Het zwijgen van Maria Zachea schreef Koelemeijer in 2001 een bestseller. Het was haar debuut. In het boek beschrijft zij aan de hand van twaalf kinderen de geschiedenis van het gezin van haar grootmoeder. Het zwijgen van Maria Zachea is in november 2020 het geschenkboek in de campagne Nederland Leest. Anna Boom uit 2010 is ook non-fictie, hét genre van Koelemeijer. Het is het wonderlijke levensverhaal van een vrouw die vanaf haar jongste jaren op vele plaatsen in Europa en daarbuiten heeft gewoond en in zich een belangrijk deel van de twintigste-eeuwse geschiedenis herbergt.
Anna Boom groeide op bij haar moeder Annie. Zij was enig kind. Haar vader stierf toen zij nog jong was. Het meest opmerkelijke aan haar jeugd was dat zij en haar moeder nooit in een echt huis hebben gewoond. Altijd woonden zij op kamers, pensions, hotels, de eerste jaren in Nederland. Vanwege de slechte gezondheid van Anna verbleven zij ook in kuuroorden en verlangde Annie naar warmere streken. In 1923 verhuisden zij naar Merano. Elf jaar later gingen zij in Wenen wonen om vervolgens vanaf 1939 in Boedapest terecht te komen. Jarenlang sliepen zij samen op één kamer. Anna had weinig speelkameraadjes, was vaak alleen of met grote mensen om haar heen. Zich keurig gedragen was een strenge eis van haar moeder.
Anna was als meisje en als jonge vrouw werkelijk heel onwetend, zowel wat betrof de liefde als de politieke situatie in Europa. In Boedapest werd Anna verliefd op Géza, een getrouwde, wat oudere man. In 1942 keerde zij met haar moeder terug naar Nederland, maar de liefde dreef haar weer naar Boedapest. De stad was nog niet bezet door de Nazi’s en direct oorlogsgeweld was nog niet aan de orde. Dat veranderde snel in de jaren erna. De vrij ingewikkelde situatie in Hongarije wordt door Koelemeijer aan de hand van Anna’s levensverhaal helder samengevat. Zij schrijft bijna nergens over historische gebeurtenissen in het algemeen, maar betrekt alles op het leven van Anna.
In de oorlog wordt Anna snel volwassen. Bijzonder is de overgang van een meisje dat altijd dicht in de buurt van haar moeder was naar een vrouw die in de oorlog zelfstandig naar Boedapest reist en daar een eigen bestaan opbouwt. Zij weet telkens in aanraking te komen met interessante mensen en belandt van het ene avontuur in het volgende. Zij gaat werken voor het Zweedse rode kruis en weet veel Joden te redden. Later werkt zij in een ziekenhuis en ziet zij de meest gruwelijke dingen om haar heen. Een paar keer ontsnapt ze net aan de dood. Op de een of andere manier weet zij goed op het juiste moment de juiste mensen aan te spreken en voor zich te winnen. Deze charme en haar drang naar vrijheid brengen haar na de oorlog op vele plekken in de wereld. Als zij in Amsterdam is rijdt zij graag zomaar even naar Boedapest. Zij krijgt een aantal relaties die weer stuk lopen. Zij woont in Parijs, Bombay, Zurich, Lissabon en op wel meer plekken. Er gebeurt eigenlijk zoveel in haar leven dat de 240 pagina’s van het boek het karakter hebben van een samenvatting.
Reizen was een constante in Anna’s leven. Vaak volgde ze een geliefde. “Maar het was de vraag of ze haar hart volgde of dat ze op zoek was naar iets anders. Soms dacht ze dat ze bovenal redenen zocht om steeds opnieuw te kunnen vertrekken.” Het mooie is dat Koelemeijer dit leven heel exact heeft weten te construeren zonder te zoeken naar psychologische verklaringen en zonder te literair te worden. Het leven van Anna beschrijft zij ook niet als een saaie wetenschappelijke opsomming. Zij blijft wel dicht bij de bronnen en citeert veelvuldig uit brieven, dagboeken e.d. Haar leven was natuurlijk al wonderlijk genoeg. En Koelemeijer sprak Anna Boom zelf ook veelvuldig. Anna stierf overigens in 2017 op 93 jarige leeftijd. Koelemeijer weet kortom in dit mooie boek enige afstand te bewaren als een goede biograaf en weet tegelijkertijd spanning op te bouwen alsof je een roman leest.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten