De Noor Hans-Olav Thyvold (1959) schreef eerder non-fictie. Brave honden halen de Zuidpool niet is zijn eerste roman. Het boek is inmiddels in diverse Europese talen vertaald. Ik werd aangetrokken door het boek vanwege het omslag. Ik las op de achterflap dat een hond de hoofdrol speelt in het verhaal. Bovendien komt ontdekkingsreiziger Roald Amundsen er in voor. Redenen genoeg om dit boek te lezen.
Tassen is de naam van de hond. Het verhaal wordt verteld vanuit zijn blik. Hij is een intelligente hond die veel mensen doorziet maar ook zijn blinde vlekken heeft. Zijn baas majoor Thorkildsen overlijdt aan het begin van het boek. Tassen is nu overgeleverd aan mevrouw Thorkildsen. Zij praten met elkaar. Tassen verbaast zich erover dat zo’n broos vrouwtje een succesvol jager kan zijn. Ze keert terug uit een grot met tassen vol voedsel. Met allerlei smoesjes koopt zij ook grote hoeveelheden drakenwater in. Tassen merkt direct wanneer zij teveel ervan gedronken heeft.
De familie van mevrouw Thorkildsen wil haar zo snel mogelijk een tehuis in hebben, zodat zij de woning kunnen overnemen. Zij verzet zich daar hevig tegen. Tassen ruikt precies wanneer de spanningen oplopen in hun gesprekken. “Ik heb mijn neus nog niet op het tapijt gelegd of ik merk dat de beste mevrouw Thorkildsen onder haar kalme uiterlijk nu een ziedende, witgloeiende woede verbergt.” Tassen vreest dat zij zo haar pompgeweer tevoorschijn zal halen om het geschil te beslechten.
Mevrouw Thorkildsen is een gepensioneerd bibliothecaris. Zij komt nog vaak in de lokale bibliotheek die op de nominatie staat om gesloten te worden. Grappig zijn alle observaties in het boek over bibliotheken en het personeel dat er rond loopt. “Mevrouw Thorkildsen was pas op volwassen leeftijd gediagnosticeerd als bibliothecaresse, maar waarschijnlijk was het iets aangeborens. De signalen waren er al vroeg. Als kind bezat ze twee grote boeken, in hertenleer gebonden (heb ik later vastgesteld door onafhankelijk snuffelonderzoek), vol met fantastische verhalen waar ze nooit genoeg van kreeg en naar bleef luisteren.”
De bazin van Tassen raakt op een gegeven moment geboeid door de ontdekkingstocht van Amundsen. Als eerste bereikte hij de Zuidpool. Hij slaagde hierin door gebruik te maken van een heleboel Groenlanders, het sterkste hondenras ter wereld. Stap voor stap legt zij aan de hand van een boek aan Tassen uit hoe de tocht verliep en wat de rol van de honden was. Omdat Tassen niet zo goed is in rekenen geeft zij hem inzicht in de aantallen honden door middel van uit papier geknipte hondenfiguurtjes.
Het is een fascinerend poolverhaal, waar je vooral uit te weten komt dat zonder deze poolhonden de tocht onmogelijk had kunnen slagen. Schokkend is het om te lezen hoe Amundsen met de honden omging. Tientallen kwamen er om, door uitputting of door een verwonding, maar ze werden door Amundsen ook simpelweg afgeschoten als ze niet voldeden aan zijn wensen. Het vlees werd vervolgens geconsumeerd, door zowel de mensen als de overgebleven honden.
Los van deze wrede passages is het boek vooral grappig. Tassen heeft een eigen manier om naar de wereld te kijken en gebruikt hier ook verrassende uitdrukkingen bij. In het museum bij twee opgezette honden wordt hem de ernst van de situatie duidelijk. “als verse pis op poedersneeuw.” Wanneer zijn bazin op een ochtend plotseling uit bed wordt gebeld en op moet staan karakteriseert hij haar met de woorden: “Een oud werkpaard op weg naar de lijmfabriek.” mevrouw Thorkildsen camoufleert haar ontbrekende geklaag door te klagen. Tassen denkt” De beste plek om een boom te verbergen is in het bos.”
Een verhaal vertelt door de ogen van een dier slaagt niet altijd. Het is vaak te eentonig, te flauw of het idee wordt te ver doorgevoerd en wordt daarmee te bedacht. Brave honden halen de Zuidpool niet is een goeie uitzondering. De balans is mooi: grappig, soms tragisch en af en toe absurd. Het verhaal van mevrouw Thorkildsen beweegt zich net als dat van Amundsen naar een dramatisch einde toe. De bibliotheek wordt ook nog eens gesloten. De toekomst van Tassen is onzeker.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten