Marijke Schermer – Mensen in de zon

Marijke Schermer studeerde aan de toneelschool, schreef toneelstukken en regisseerde haar eigen en andermans werk. Mensen in de zon is haar debuutroman uit 2013. Vorig jaar kwam haar tweede roman uit.

Tijdens het lezen van Mensen in de zon dacht ik regelmatig aan een tekst voor een toneelstuk. Het boek is ook goed te bewerken tot een spannende televisieserie. Het verhaal draait om een vriendenclub, die jaren geleden uiteen is gevallen. Een ongeluk twintig jaar terug ging vooraf aan deze verwijdering. Op een dag krijgt ieder van hen een uitnodiging van IJsbrand, de oudere mecenas van de vriendenclub, om over een week bijeen te komen.

De roman volgt de week voorafgaand aan de reünie. De veertigers zijn anders terechtgekomen dan zij dachten in de tijd dat zij elkaar elke week op maandagavond zagen. Zo was Leo een talentvol pianist. Nu is hij staatssecretaris. En Vik, die een boek schreef over de fatale gebeurtenis twintig jaar geleden, werd geen geslaagd schrijver. Of misschien wel, gezien het succes van zijn zelfhulpboek.

Per dag volg je de personages in korte scenes. Het leven voor de voormalige vrienden is niet zo zonnig als het eruit ziet. Ooit waren zij misschien gelukkiger, in ieder geval onschuldiger? Of ook dat niet? Hun huidige rijke leven is schijn. Clara is wiskundige met een goeie baan. Haar grootste wetenschappelijke succes boekte zij jaren geleden. Haar diepste inzicht had zij op haar vierentwintigste. Max verdient veel geld in de reclame. Kunst maakt hij niet meer.

Per dag ontdek je dat zij meer en meer geheimen voor elkaar hadden en hebben. En de betekenis van hun herinneringen complex is. Door de uitnodiging denken zij terug aan allerlei gebeurtenissen van vroeger. Een aantal vrienden zien elkaar deze week terug. Hun levens lijken te veranderen. Vik neemt zich voor toch weer een roman te schrijven, maar vraagt zich af waar hij de energie vandaan moet halen. “Er is helemaal geen sprake van voortschrijdend inzicht, mildheid, berusting. Het enige effect van ouder worden is dat je steeds minder energie hebt en steeds minder vrienden. Dat je steeds meer last krijgt van je lichaam en steeds beter weet dat je nooit verandert.”

Samen dachten zij misschien de wereld aan te kunnen. Het beste moest nog komen. Wekelijks deelden zij hun gedachten en gevoelens, maar in hoeverre was dit gemeend. Clara is liever alleen. Zij zoekt het isolement op. “Het hebben van een privéleven is wel degelijk een concurrent van de diepe gedachten.”

Mensen in de zon staat vol discussies over kunst, vriendschap, ouder worden en herinneringen. Schermer brengt het op een lichte toon, maar je voelt het knagen. Stella denkt dat het naïef is “te denken dat het mogelijk is de tijd een andere richting op te buigen en te herstellen wat verloren is gegaan.”

Cruciaal blijkt een maandagavond: hun vaste avond waarop zij samen kwamen en  achteraf gezien hun laatste maandagavond. Er vinden beschuldigingen over en weer plaats. Max is dronken en maakt ruzie. Doordat deze avond vanuit verschillende perspectieven wordt beschreven ervaar je de leugens en vermeende leugens. Er valt waarschijnlijk niet meer iets recht te zetten.

Het slot van deze mooie roman, waarin naar mijn smaak iets te veel personages optreden, waardoor je voortdurend moet blijven opletten, is in lijn met de eerdere inzichten die de personages los van elkaar uitten. Ik ben erg benieuwd naar de tweede roman van Marijke Schermer.