dinsdag 7 juli 2015

Nooit meer typen. De schrijfmachinecollectie van W.F. Hermans

Hermans was een groot liefhebber van schrijfmachines. Hij schreef bijna nooit met een pen. Snel typen kon hij niet. Met twee vingers ramde hij zijn stukken op papier. 


De eerste schrijfmachine die hij bezat was een draagbare Underwood, geërfd van zijn zus in 1940. Hierna volgde een Erika en een Barlock. De laatste 25 jaar van zijn leven gebruikte hij een elektrische machine, een rode IBM.

Begin jaren 60 zat Hermans voor een maand op Terschelling. De Erika, waar hij voornamelijk ’s nachts op schreef, was mee. De machine begaf het op een nacht en Hermans werd razend. Hij trapte het ding in elkaar. Dit mocht hem niet nogmaals  gebeuren. Hij schafte zich tweede schrijfmachine aan en een hobby was geboren.

Het meeste plezier beleefde Hermans eraan als hij en machine voor een prikkie kon kopen en hem zelf wist op te knappen. Zijn verzameling groeide uit tot zo’n 160 werkzame machines.

Sinds 2013 staan de schrijfmachines in boekhandel Limerick te Gent. Dit boek is een volgend eerbetoon aan de verzameling. De teksten zijn van Christophe Vekeman, Dirk van Weelden en Peter Terrin. De zeer mooie foto’s van complete machines en van details zijn gemaakt door Philippe Debeerst.

De auteurs zijn uiteraard liefhebbers van de schrijfmachine. Van Weelden gaat daarin verder. Hij ziet een opleving van de schrijfmachine, en niet alleen als verzamelobject. Het voordeel boven de computer is dat je niet wordt afgeleid door email, spelletjes, sociale media, etc. De schrijfmachine doet alleen waar hij voor is gemaakt, namelijk schrijven.

Hij verwijst bovendien naar een experiment in Phoenix waar een leraar scholieren liet werken op schrijfmachines. Zij gingen meer schrijven, de woordenschat nam meer toe en de scholieren hadden er meer plezier in.

Ik schreef het al, de foto’s zijn prachtig. De teksten bij de foto’s leerzaam. Bij sommige machines zijn testvelletjes afgedrukt, waarop Hermans zijn bevindingen typte na aankoop. Niet alle letters waren altijd even duidelijk en er haperde wel eens wat, maar meestal  was hij zeer tevreden met een nieuwe machine.

Hoe ver de verzamelwoede (of bewaarzucht) van Hermans gaat bewijst een aantal  afdrukken van bonnetjes voor reparaties aan zijn schrijfmachines. Op 9 juni 1964 werd door de Groningse kantoormachinehandel Adler een nieuwe trekstang geplaatst, voor 4 gulden.

Schrijfmachines zijn erfgoed en worden nauwelijks meer gefabriceerd. Alleen in China worden nog nieuwe machines gemaakt, maar die zijn heel slecht.

Geen opmerkingen: