Sąsiednie kolory uit 2023 is al de derde roman van Jakub Małecki die in het Nederlands is vertaald, in 2024, en wederom door Karol Lesman. Net als in de vorige twee vertaalde romans speelt het verhaal op het Poolse platteland, deze keer in het dorp Koło, en is zijn manier van vertellen niet rechtlijnig. Maar anders dan in de eerdere romans schakelt hij niet heen en weer in de tijd, maar in Aangrenzende kleuren zijn het vooral de perspectiefwisselingen die het verhaal springerig maakt.
In korte hoofdstukken van soms maar één pagina vertelt hij telkens vanuit een ander personage een deel van het verhaal. Krystian is een van de hoofdpersonen. Hij is doodskistenmaker en woont samen met zijn vrouw, twee kinderen en zijn ouders, waarvan de moeder aan het dementeren is. Op een dag komt de redacteur van de lokale krant aan zijn huis met op een kar zijn overleden vrouw Iwona Graczyk. Zij zou aan verlangen zijn gestorven. Krystian raakt gefascineerd door haar en zoekt een artikel op uit een krant waar zij in stond afgebeeld. Voor hem bestaat zij nog, want ook door zijn werk is bij hem de scheidslijn tussen de doden en de levenden diffuus. Wanneer een splinter zich in zijn hand nestelt en dit lichaamsdeel opzwelt door de ontsteking raakt hij steeds meer zowel lichamelijk als geestelijk in de knoop. Hij veronderstelt dat het hout waarmee hij heel zijn leven heeft gewerkt, hem nu zal doden. Zijn vrouw merkt dat hij meer en meer afwezig is en eindeloos veel tijd doorbrengt bij zijn bijen. Hij voelt zich lusteloos: ‘Ooit was hij een liefhebber van dingen doen, zoals iedereen.’
De twee dochters van Krystian hebben andere problemen. Zij zijn op zoek naar de Duivel en bezoeken hem in het bos met een fles wijwater. Hij geeft de meisjes een bijzondere opdracht die zij op de begraafplaats moeten uitvoeren. Deze duivel blijkt een reusachtige en sterke zwerver te zijn, Adam geheten. Hij heeft een hond die hij God noemt en hij worstelt met liefdesverdriet. Dan besluit hij naar het dorp te gaan. Een ander hoofdpersoon is Mikołaj, de gevoelige zoon van de lokale huisarts, zelf ook een curieus figuur, die zijn patiënten als therapie vooral aanraadt om veel te dansen. De zoon is getuige van een verkrachting, grijpt niet in en voelt zich hier schuldig over. Al deze verhaallijnen en personages, en vele ander, grijpen ergens in elkaar. Soms is dit een dunne lijn, soms is er een cruciale ontmoeting die een nieuwe serie gebeurtenissen in gang zet. Zo meanderen de verhalen door.
Deze losse structuur leest fijn omdat Małecki erg goed schrijft. Halverwege het boek komen een paar lijnen samen in de verdenkingen op de zwerver Adam. Hij zou een graf hebben bezoedeld en krijgt de schuld van de dood van twee zwerfjongens. Het dorp verzet zich tegen hem, denkt dat zijn komst onheil brengt en wil wraak. Dan gebeuren er dingen die niemand heeft gewild. Het lijkt onontkomelijk dat de wraakactie (of lynchpartij) zal plaatsvinden en dat het op een ramp zal uitdraaien voor de dorpelingen. Hoewel het verhaal een eeuw geleden is gesitueerd, krijgt deze mooie roman hier iets actueels, of beter iets universeels. ‘Henryk Graczyk wist dat een eenmaal geconstrueerde waarheid meestal een eigen leven leidde, onafhankelijk van de schepper, en dat die gewoonlijk met geen mogelijkheid meer te stoppen was.’
Geen opmerkingen:
Een reactie posten