De Vlaamse Annelies Verbeke debuteerde in 2003 met Slaap! De roman werd een bestseller, waarmee zij diverse prijzen won. Daarna schreef zij naast een aantal romans en novellen, vier verhalenbundels. De liefde voor het korte verhaal liet zij ook blijken toen zij in 2012 samen met Sanneke van Hassel Naar de stad, de mooiste korte verhalen van de 21ste eeuw samenstelde. Halleluja is een bundel uit 2017 en bevat vijftien korte verhalen. De verhalen zijn soms raar, vaak verrassend en met eenvoudige middelen gemaakt.
Dat laatste is geen diskwalificatie, integendeel. Bij het schrijven van een kort verhaal is het juist de kunst je te beperken. Haar personages, per verhaal zijn het er niet veel, weet Verbeke in korte tijd helder neer te zetten. De omgeving waarin het verhaal speelt is niet nodeloos ingewikkeld gemaakt, maar daarbinnen weet zij in ieder verhaal een vreemde situatie te creëren. Je valt vaak op de eerste pagina ergens middenin, maar na enkele bladzijden ben je één met de personages en begrijp je wat er aan de hand is, totdat er een verrassende wending komt die eerdere aannames op zijn kop zet.
De jonge vrouw in het verhaal ‘In de knop’ werkt in een sportschool, iets wat beneden haar niveau zou zijn. Een vriendin vraagt haar waarom zij er nog werkt, als overgangsfase blijft het wel lang aanslepen. Ze geeft geen antwoord. Zij kent de clientèle door en door en begrijpt ze allemaal, ook de spierbundel Mehmet die enige tijd afwezig was, maar er nu weer is. Op een avond sluit zij af en staat haar boosaardige ex voor de deur. Ze raakt niet in paniek, maar weet toch niet wat te doen. Dan komt Mehmet aan, want hij is iets vergeten. Hij schat de situatie goed in en helpt haar. Ze gaan samen uit en belanden bij haar thuis in bed, waar zaken anders gaan dan zij had gedacht. Het mooie aan dit verhaal, dat vloeiend wordt verteld in de je-vorm, is dat veel niet wordt gezegd. Je weet weinig van de achtergronden van deze vrouw. De ex wordt pas genoemd als hij voor de deur staat en dat zij kennelijk een hoge opleiding heeft begrijp je door wat de vriendin zegt. Een ander goed element is dat de vrouw ervan houdt om met stellen af te spreken, terwijl de meeste vrijgezellen deze voorkeur niet delen. Houdt zij vooral van observeren, zoals zij ook in de sportschool doet? Een psychologische duiding kan zijn dat zij een kind wil zijn en de behoefte heeft aan een ouderpaar, zoals in de tekst gesuggereerd wordt. ‘Het zou kunnen. Psychologie verveelt je.’ Tot slot denk je dat Mehmet haar iets aan gaat doen, maar dat gebeurt dus niet.
In veel verhalen uit de bundel zit een raar element. Het openingsverhaal is geschreven vanuit het gezichtspunt van een baby, die expres een keel opzet om de ouders te treiteren. Je gelooft het helemaal, ook als de baby de toekomst blijkt te kunnen voorspellen. Het verhaal eindigt met: ‘Zwijg toch over krampjes, denk ik, jij, je zult de vijftig niet halen, het zal bij je darmen beginnen, in een mum van tijd vreet het je helemaal op, ik zal je missen als een gek, hij ook, al zijn jullie dan allang gescheiden.’ In het verhaal ‘Voorbeelden van verdriet’ heeft een autoritaire baas van een architectenbureau zijn team uitgenodigd voor een uitje naar een afgelegen plek in Amerika. Jenifer Kortjans is een ondergeschikte die zich wel eens afvraagt waarom zij bij het bureau blijft werken onder deze soms lompe, agressieve baas; misschien omdat hij op andere momenten enthousiasme en tomeloze energie uitstraalt. De plek voor het meerdaagse uitje is vreemd, er is geen belangwekkende architectuur in de buurt. Als de anderen arriveren wordt snel duidelijk dat de reden voor deze samenkomst een hele andere is dan zij hadden verwacht. Iedereen vertrekt, maar Jennifer blijft haar baas trouw.
In dit verhaal is de baas iemand met wel hele merkwaardige ideeën, in andere verhalen is vreemdheid het bindende element, zoals het verhaal waarin een vrouw wakker wordt in een ander leven of het verhaal waarin de auteur is veranderd in een beer. Zowel in de normale verhalen als in de verhalen waarin onmogelijke dingen gebeuren weet Annelies Verbeke het zo te vertellen dat het geloofwaardig is en je er als lezer volledig in meegaat.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten