Thomas Verbogt – Herfst in het Oosten

Thomas Verbogt is geboren in Nijmegen. Later woonde hij in Arnhem. In dit boek vertelt hij over deze twee steden: het zijn herinneringen, bespiegelingen en sterke verhalen. Verbogt was in 2010 Artist in Residence en heeft hiervoor een tijdje gebivakkeerd in het Nijmeegse Besiendershuis.

Het thema van ‘Herfst in het Oosten’ is een zoektocht naar een plek waar je je kunt thuis voelen. In zijn herinnering is het Nijmegen van zijn jeugd een verloren paradijs. “Als je 27 jaar in een stad woont, zijn daar uiteraard veel gelukkige dagen bij.” Verbogt verbindt dit geluk met zijn herinneringen, bijvoorbeeld aan de herten in het Kronenburgpark. Ook aan het licht boven Nijmegen denkt hij terug. Dit licht is nergens anders in Nederland te zien, het is uniek.

Maar Nijmegen is ook saai, net als veel middelgrote steden in Nederland. “Als de wereld zelf zou mogen beslissen wanneer het tijd was zichzelf maar eens op te heffen, zou de wereld ongetwijfeld vinden dat een zondagmiddag in een niet al te grote Nederlandse stad wel een mooi moment is.”

Verbogt studeerde eind jaren zeventig in Nijmegen. De universiteit was een bolwerk van links activisme. Hij kwam toen vaak in het eettentje d’Olde Heerd. Je kon er bijna voor niets eten. Er aten veel studenten en de eigenaar was een zuiplap. Eenmaal leverde de eigenaar commentaar op twee mannen die elkaar bijna gewelddadig zaten te zoenen. Dit werd niet gepikt, dus er volgde aksie. Dit kon teveel worden voor de eigenaar. Verbogt voerde hem dronken en de aksie ging grotendeels aan hem voorbij. De aksievoerders aten hun dagschotels. “Ik denk: dit is héél erg  Nijmegen, er wordt aksie gevoerd, maar eigenlijk gebeurt er niks.”

In Arnhem ging het er ruiger aan toe. Verbogt beschrijft zijn belevenissen met Long Tall Ernie en Hank teh Knife. Het zijn prachtige verhalen over verlangens en ambities die bij voorbaat tot mislukken zijn gedoemd. Vaak is er drank in het spel, ook foute managers en verkeerde keuzes. Wat rest is een doffe berusting bij hen die in Arnhem zijn blijven wonen.

‘Herfst in het Oosten’ is een mooi boek, geïllustreerd met zwart-wit foto’s die passen bij de sfeer van de teksten. Veel van de verhalen stonden al in eerdere boeken van Verbogt. Zijn herinneringen aan Arnhem zijn het sterkst verwoord in het verhaal ‘Onder de dekens’, dat begint met de vaststelling dat je alleen over Arnhem kunt schrijven als je er niet meer woont.

“Arnhem is altijd ver weg. Het is laat op de avond, het regent, er gaan nog treinen en een van die treinen gaat naar Arnhem. Daar is een speciale spoorbaan voor aangelegd. Arnhem ligt aan het einde ervan.”