Vladislav
Vančura is minder bekend dan zijn land- en tijdgenoot Karel Čapek. In de jaren
dertig van de vorige eeuw waren zij twee van grootste prozaschrijvers in de
Tsjechische taal. Vančura’s werk was meer experimenteel dan dat van Čapek. De
roman ‘Hrdelní pře aneb Přísloví’ is zowel een detective als een
taalfilosofische studie. Het boek bevat honderden oude spreekwoorden en is
alleen daarom al bijna onvertaalbaar. Vančura schreef veel: historische romans,
toneelstukken, filmscenario’s en humoristische verhalen, zoals ‘Een grillige
zomer uit 1926. Vančura was communist en
verzette sterk tegen het Naziregime. In 1942 werd hij geëxecuteerd.
‘Een
grillige zomer werd net als een aantal andere boeken van Vančura verfilmd. Het
verhaal leent zich hier bij uitstek voor. Het is zomer in het dorp Karlskrok,
waar de verveling overheerst. Drie vrienden – een badmeester, een majoor en een
geestelijke - zien elkaar elke dag aan de rand van het zwembad. Zij roddelen
wat en drinken een glas wijn. De orde wordt verstoord door de komst van de
circusartiest Arnostek. De artiest laat de mannen wat trucjes zien. Zij zijn
onder de indruk, ook van zijn eetlust. Die avond bezoeken zij de eerste
voorstelling, waarbij Arnostek een show opvoert op het slappe koord.
Het verhaal
draait vervolgens om Anna, de knappe assistente van de circusartiest. De drie
vrienden raken in de ban van haar charmes. Zij maken afspraakjes met haar, die
niet allemaal goed aflopen. De vrouw van de badmeester legt het ondertussen aan
met Arnostek. Het geheel zou niet misstaan in een klucht van John Lanting.
Wat het
verhaal aardig maakt is de lichte toon in combinatie met het nogal ouderwetse
taalgebruik. Leuk is ook de onverstoorbaarheid van de heren. De woonwagen wordt
bijvoorbeeld kort en klein geslagen. Niemand zegt er verder iets over, te
onbelangrijk. Bij de diverse vechtpartijtjes komt het gezag in de vorm van een
veldwachter standaard te laat.
Grappig
zijn tot slot de titels van de veelal korte paragrafen, bijvoorbeeld ‘Opsomming
van gerechten’, ‘Breedvoerigheid en wijdlopigheid (op aanraden van de critici),
‘Spelen met grutten’ of ‘Heeft satan een vork?’.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten