woensdag 16 november 2016

Heer Bommel en Tom Poes – Het lastpak


In 1986 kwam er een einde aan de krantenstrip van Heer Bommel. Maarten Toonder heeft in ruim veertig jaar tijd 177 Bommelverhalen geschreven en getekend. Aan deze reeks is nu een nieuw verhaal toegevoegd, ‘Het lastpak’. De tekeningen zijn van Henrieke Goorhuis, de tekst is van Henk Hardeman. 

Natuurlijk vergelijk je deze uitgave meteen met het beste werk van Toonder. Het verschil is groot. Meteen valt op dat - hoewel het boekformaat gelijk is – de verdeling tekst en beeld afwijkt van de beroemde Bommelserie. Voor het onderscheid en uit  respect voor Toonder is dit een goeie beslissing geweest. De plaatjes zijn meestal een halve pagina groot, soms vullen ze een heel blad.

De tekeningen zijn uitstekend en doorstaan de vergelijking met die van Toonder. Heer Bommel lijkt een iets molliger voorkomen en iets dikkere handjes te hebben dan voorheen. Dit zal te maken met zijn huwelijkse staat. Hij is immers getrouwd met  Doddeltje. Gebrek aan avontuur en een zittend leven maken een man - en ook een beer - wat dikker. Verder ontbreken in ‘Het lastpak’ de duistere landschappen: hoge bergen, vergezichten, donkere bomen.

Over het verhaal ben ik minder enthousiast. Thematisch lijkt het sterk op een Bommelverhaal. Een vreemde figuur duikt op in Rommeldam. Bommel ontfermt zich over hem. Het personage, in dit geval Obbe Zwavel, die een enorme rugzak met zich meetorst, veroorzaakt chaos in het stadje. Bommel gooit er met zijn goede bedoelingen een schepje bovenop en tenslotte lost de slimme Tom Poes het zaakje op.

Het taalgebruik is lekker ouderwets, maar ik was nergens verrast door een knappe zinswending. De dialogen lijken soms wat platter dan voorheen. Bommel zegt ergens tegen Tom Poes “Weet je wat het met jou is, jonge vriend.” Even later zegt Tom Poes tegen zichzelf: “Ik ga eens kijken wat Heer Bommel van plan is, voordat hij zich weer eens in de nesten werkt.” Dit zijn geen fraaie zinnen. Hier staan er helaas teveel van in dit verhaal.

Daarbij worden er behoorlijk wat verhaallijnen opgezet, zoals de verbouwing van Slot Bommel en daarmee het vertrek van Joost, de ondergang van de middenstand wegens weggeven van goederen en de opname van Bommel in de kliniek van Zielknijper. Het zijn er teveel om aan het einde mooi samen te brengen. Het effect van het duistere gas uit de rugzak is een beetje vaag. De oplossing van Tom Poes niet heel geloofwaardig. En waarom is Tom Poes dagenlang op vakantie? Het lijkt een te doorzichtige ingreep om de logica in het verhaal te bewaren. Kortom, het  verhaal rammelt een beetje.

Ik leg ‘Het lastpak’ natuurlijk onder een vergrootglas. Maar ik denk dat als De Bezige Bij een vervolg geeft aan de verhalen van zo’n wereldberoemde schrijver en tekenaar als Toonder, dan moet de uitgever ervoor zorgen dat dit 100% overtuigend is. Dat is dit verhaal niet.

Toch heb ik ‘Het lastpak’ met enig plezier gelezen. Leuk is dat eigentijdse zaken voorbijkomen waar een mening over wordt gegeven. Tom Poes is bijvoorbeeld kritisch over de nieuwe bibliotheek: “Dat grote gebouw met die enorme hal? Waar iedereen over klaagt omdat het er altijd tocht en de boeken er zo moeilijk te vinden zijn?” 

2 opmerkingen:

Unknown zei

Als je dit verhaal leest, besef je pas hoe goed de oorspronkelijke bommelverhalen waren. Dat belangrijke) gebeurtenissen soms niet in beeld komen is ook een stap terug t.o.v. de vanzelfsprekende dynamiek tussen woord en beeld in Toonder's strip. Toch vond ik dit een verdienstelijke poging. De tekeningen benaderen Toonder wel heel dicht.

Anoniem zei

Goede tot zeer goede illustraties. Het verhaal is inderdaad duidelijk minder, maar zeker niet slecht. En eerlijk gezegd, als je de oorspronkelijke Bommel-verhalen "vergelijkt met het beste werk van Toonder" dan valt een deel van die oorspronkelijke verhalen ook wat tegen. Ook een aantal van de latere verhalen. Toonder haalde ook niet altijd zijn hoogste nivo; dat kun je ook van niemand verwachten.