zondag 3 augustus 2014

Paul Leautaud - Onvoltooid verleden tijd


Paul Léautaud is een geweldige schrijver. Hij is een misantroop met humor en  schrijft uitsluitend over zichzelf en zijn naaste omgeving. Geen wonder dat veel werk van hem in het Nederlands is verschenen in de reeks Privé-domein. Onvoltooid verleden tijd is de vertaling van twee boeken. In memoriam gaat over zijn vader, in Jeugdliefde beschrijft hij zijn eerste liefde: Jeanne.


Paul Léautaud werd niet echt liefdevol opgevoed. Zijn moeder heeft hij nauwelijks gekend en zijn vader liet hem al snel aan zijn lot over. Hij was een vrouwengek, Paul erfde deze gekte van hem. De familieverhoudingen waren eigenaardig. Zijn vader had ook een kind verwekt bij de zus van Pauls moeder, zodat zijn nichtje ook zijn zusje was.

De stiefmoeders wisselden elkaar snel af en werden steeds jonger. Paul ziet wanneer zijn vader weer toe is aan iets nieuws. „Verandering van spijs doet eten, en zelfs de minst verliefde man overkomt het een open oor te hebben voor het geleuter van een vrouw waarvan hij weet ermee naar bed te gaan wanneer ze uitgepraat is.”

Nog een citaat om de vader te karakteriseren: „Toen kwam de dag dat mijn vader zich van Marie wilde ontdoen om ongebondener te zijn in zijn vrijages met het wezentje, dat op zekere dag mijn stiefmoeder zou zijn. Dat was eind  1880 of begin 1881. Hij was toen achtenveertig jaar en zij vijftien of zestien en een half. Zij woonde in dezelfde buurt en kwam iedere morgen de rue des Martyrs af… Mijn vader ontmoette haar sinds enkele dagen, als hij `s morgens naar zijn bierhuis ging, op de hoek rue de Martyrs en rue de Hyppolyte-Lebas. Hij had zijn hondenzweep om haar hals gedraaid zoals hij bij alle vrouwen deed, die hem aanstonden.”

Het gaat niet altijd goed. Er is een nieuwe minnares in huis, maar een vorige staat plotseling voor de deur om haar rechten op te eisen. De vader bewaart zijn kalmte en laat de twee vrouwen het zelf uitvechten. „Als een man die de vrouwen kende, nam hij er genoegen mee zijn medicijnflesjes en zijn revolver op te bergen en zijn geweer uit elkaar te halen.”

In het In memoriam vertelt Léautaud de ene na andere anekdote over zijn vader. Het is grappig en treurig tegelijkertijd. Paul snapt zijn vader wel, ook dat hij geen zin heeft tijd te besteden aan zijn zoon. Paul zoekt zijn eigen weg.

In het tweede deel van Onvoltooid verleden tijd ontmoet hij Jeanne, de zus van een vriend. Hij bezoekt dagelijks de familie en zoekt wegen om alleen met haar te zijn. 

Het wordt serieuzer en zij wonen enige tijd samen. Jeanne gaat bij het toneel! De droom van iedere jongeman is een minnares die bij het toneel zit. Natuurlijk komt zij andere mannen tegen. „Ik kwam toen aan de weet dat dit een foto van Paul Clozel was, de hoofdrolspeler van haar theater, een door zijn stem van een castraat en ronde buikje een vrij bekende pias, en op de koop toe sinds verscheidene maanden haar serieuze minnaar.”

Paul wordt even later aan de kant gezet. Alles met een glimlach en een relativerende opmerking. „Basta, zei ze tegen mij, alle grote dichters hebben een ongelukkige liefde gehad. Dat zal je aan het werk zetten.”

Geen opmerkingen: