donderdag 5 maart 2020

Friedrich Durrenmatt – De verdenking

Na het lezen van De rechter en de beul was het tijd voor een volgend boek van de Zwitserse schrijver Friedrich Dürrenmatt (1921-1990). Hij schrijft bijzondere misdaadromans, het zijn meer romans waar weliswaar een misdaad in voorkomt maar waar het veel meer gaat om een streven naar gerechtigheid, waarbij de personages bij voorbaat al weten dat dit zinloos is. De twee tegenspelers in De verdenking (1953) houden elkaar met hun gefilosofeer hierover aardig in evenwicht.

De hoofdpersoon is de oude commissaris Bärlach. In De rechter en de beul was hij al ernstig ziek. Nu ligt hij in het ziekenhuis en zal hij door zijn lichamelijke verzwakking niet meer terugkeren in zijn functie. Hij voert gesprekken met zijn arts Hungertobel, die hem ter ontspanning wat tijdschriften te lezen geeft. In een ervan leest hij over een voormalig ss-kamparts. Er staat een vage foto bij het stuk. De enige bekende foto van deze bruut. Hungertobel reageert verdacht op zijn vragen over deze persoon. Hij kent hem niet, maar hij doet hem wel denken aan een medestudent van hem. De twee personen blijken veel met elkaar gemeen te hebben. De kampbeul is inmiddels overleden. Hij pleegde zelfmoord vlak na de oorlog. De collega van Hungertobel runt een befaamde privékliniek.

De interesse bij Bärlach voor deze zaak is hiermee gewekt. Hij wil geen politiewerk meer doen, maar deze zaak is anders. “Te veel kleine zaakjes, te veel gesnuffel; terwijl het echte wild waarop gejaagd zou moeten worden, de werkelijk grote vissen onder overheidsbescherming worden geplaatst als in een dierentuin.” Bärlach laat zich als zieke verplaatsen naar de privékliniek. Al snel is duidelijk voor alle partijen hoe de zaak in elkaar steekt. De oplettende lezer heeft de clou en ook de ontknoping wel zien aankomen.

De spanning is er toch niet minder om. De filosofische bespiegelingen over gerechtigdheid doen denken aan een schaakpartij. De twee tegenspelers zijn aan elkaar gewaagd. Mooi is de paginalange scène waarin Bärlach is verteld dat hij om zeven uur zal sterven. Hij kijkt telkens naar de klok en eindeloos lezen we hoelang nog, hoeveel uren, hoeveel minuten. Het is een bekend gegeven in misdaadboeken en – films, maar het blijft werken. Dit soort dingen maakt De verdenking een goed leesbaar boek met een wat deprimerende conclusie, die ook opgaat voor andere boeken van Friedrich Dürrenmatt, dat door de arrestatie van de moordenaar de wereld niet beter wordt .”

Geen opmerkingen: