De zelfdenker is een zeer toepasselijke titel voor een biografie van Karel van het Reve. Mensen die het werk van hem kennen zijn het erover eens dat hij een eigenzinnige, intelligente en realistische denker was. Melching is historicus, gespecialiseerd in Duitse geschiedenis en groot bewonderaar van Karel. Zijn biografie gaat vooral over zijn denken. Hij noemt het een politieke biografie, waarin zijn ideeën en geschriften centraal staan. Het persoonlijke leven krijgt minder aandacht.
Sander Kollaard won in 2020 met Uit het leven van een hond vrij onverwacht de Libris Literatuur Prijs. Je kunt het boek een kleine roman noemen. De schrijver snijdt geen grote maatschappelijke thema’s aan, maar je volgt de belevenissen van een zesenvijftigjarige IC-verpleegkundige op de dag dat zijn hond Schurk ziek wordt. Ondertussen gebeurt er wel van alles in zijn hoofd. Na het lezen van de verhalenbundel Levensberichten begreep ik dat het in het werk van Kollaard niet draait om de plot, maar dat de kracht zit in allerlei verrassende gedachten en beschouwingen. Zijn laatste boek De kleuren van Anna bevestigt dit.
Charles Ferdinand Ramuz (1878-1947) was een Zwitserse schrijver en een vernieuwer van de Franse literatuur. Hij schreef een uitgebreid oeuvre dat voornamelijk uit zo’n vijfentwintig romans bestaat. Celine noemde hem als een van de weinige Franstalige schrijvers die in het jaar 2000 nog gelezen zou worden. Schoonheid op aarde is een roman uit 1923 en is onlangs in het Nederlands vertaald door Rokus Hofstede. Een paar geleden vertaalde hij De grote angst in de bergen, dat voor mij de eerste kennismaking met Ramuz was.
Na het snelle succes van zijn vorige waddenthriller De Hollander kondigde Mathijs Deen meteen een tweede boek aan in hetzelfde genre. Deen is een veelzijdig auteur. Hij schrijft romans en non-fictie, waarbij hij een speciale interesse heeft in het Waddengebied. De duiker is een zeer geslaagde spannende roman. Ik las het boek in anderhalve dag uit.
Anatoli Mariëngof (1897-1962) is een niet zo bekende Russische schrijver en dichter. Vlak na de Russische revolutie behoorde hij met zijn vriend Jesenin tot de literaire vernieuwers in de literatuur. Zij noemden zich de Imaginisten. Tot aan de dood van Lenin in 1924 was er ruimte voor vernieuwing en heerste er relatieve vrijheid in de kringen waarin Mariëngof zich bewoog, met name de Moskouse theaterwereld. In de jaren twintig schreef hij enkele romans, die veel later ook in het Nederlands zijn vertaald. Al snel mocht zijn werk niet meer in de Sovjet-Unie verschijnen. Het is een waar mirakel dat Mariëngof onder Stalin niet vermoord is en zelfs nooit verbanning is geweest.
Cherry Duyns (1944) en Armando (1929-2016) waren meer dan vijftig jaar bevriend. Ondanks het leeftijdsverschil klikte het meteen toen zij elkaar tegenkwamen op de redactie van de Haagse Post. Een van de eerste opdrachten die Armando zijn jongere collega gaf was het halen van een paar haringen. In die tijd was Armando al schrijver, dichter, musicus, beeldend kunstenaar en dus ook journalist bij de Haagse Post. Hij werkte er niet lang, maar de vriendschap met Cherry Duyns bleef bestaan. Zij deelden een fascinatie voor kunst, de oorlog, het circus en hadden beiden een zekere niet-elitaire houding. En zij hadden eenzelfde gevoel voor humor. De ondertitel bij deze gesprekken luidt: “Ik bel je wel als ik dood ben.”
De laatste tijd heb ik een aantal boeken van Mathijs Deen gelezen en geluisterd. Hij schrijft romans, thrillers en non-fictie. In het laatste genre heeft hij een unieke aanpak. Hij neemt een breed thema, verbindt geschiedenis met geografie en presenteert het resultaat als een serie spannende verhalen. Over oude wegen is een ruim opgezet boek waar het verbindende element reizen over Europese wegen is. In een reeks historische verhalen, te beginnen ver voor onze jaartelling, licht hij mensen uit die om verschillende redenen door Europa trokken.
Deze bijzonder uitgave van Stichting de Roos is uit 2007 en bestaat uit twee mooi ingebonden boekjes in een foedraal, oplage 175. Het ene boekje bevat een aantal zeer korte verhalen van A.L. Snijders, het tweede brieven van L.H. Wiener aan zijn vriend A.L. Snijders. Zij waren jarenlang goed bevriend en bewonderden elkaar werk. Een paar jaar geleden verbrak Wiener de vriendschap, zoals hij dat vaker deed. In deze brieven uit de periode 2000-2006 is het nog aan. Wiener zegt zelfs dat A.L. Snijders nog zijn enige vriend is, nu hij ruzie heeft met Jeroen Brouwers.
Merijn de Boer debuteerde in 2011 met de verhalenbundel Nestvlieders. Hij schreef daarna diverse verhalenbundels en romans, die ik allemaal goed vind. Onlangs verscheen Het Surinamedagboek. Het is een bijzonder boek: reisverslag, liefdesverhaal en eerbetoon aan Albert Helman ineen. Bovendien klinkt de liefde voor Suriname er sterk in door.
Luister is de dit jaar verschenen tweede roman van Sacha Bronwasser. Zij debuteerde in 2019 met Niets is gelogen. Ik kende haar werk nog niet, maar veel mensen in mijn omgeving zijn enthousiast over Luister. Zij hebben gelijk, het is een prachtige, goed opgebouwde roman die nergens hapert. De hoofdpersoon is Marie die zich in de proloog richt tot een zekere Flo, die bij een aanslag in Parijs, zes jaar geleden, gewond is geraakt. Marie is nu (in 2021) terug in Parijs en heeft besloten haar verhaal te vertellen aan Flo.
Een boek van Coetzee valt nooit tegen. Deze recentste roman uit 2022, in 2023 in het Nederlandse vertaald door vaste vertaler Peter Bergsma, is kort en draait om een liefde tussen een Poolse pianist van in de zeventig en een twintig jaar jongere Spaanse vrouw. Op de achterflap wordt het een stroeve liefde genoemd. Omdat het verhaal vanuit de vrouw wordt verteld lees je over de twijfel en de stroefheid bij de vrouw. Voor de Pool lijkt het een duidelijke zaak, hij wil haar de rest van zijn leven bij zich hebben.
Enge tijd geleden was ik aanwezig op een literaire avond waar Maxim Februari werd geïnterviewd over zijn nieuwste boek Doe zelf normaal. Hij zette helder de mogelijke gedragsveranderingen uiteen die automatisering en techniek teweegbrengen. Hij onderkende de mogelijke gevaren, zonder paniekerig te doen. Vooral legde hij de vinger op de zere plek toen het over de Corona-maatregelen ging. Het gebruik van technologie, met name de Corona-app, doet iets fundamenteels met onze democratische rechtsorde. Maxim Februari beantwoordde deskundig de vragen uit het publiek, zonder zich als alwetende op te stellen. Ik was onder de indruk van zijn optreden en wilde graag zijn boek lezen.
