maandag 16 december 2019

Marek Sindelka – Blijf bij ons


De hoofdpersoon uit dit verhaal van Marek Šindelka is een tv-presentator. Hij is een egoïst en een cynicus. Hij behandelt zijn vrouw als een stuk vuil, maar hij is een heerlijk personage. Blijf bij ons is een verhaal uit de gelijknamige bundel (Zůstaňte s námi) uit 2011. Hieruit is eerder in de Moldaviet-reeks van Voetnoot het verhaal Polaroid uitgegeven.

Blijf bij ons begint op de dansvloer. “En toen zijn we gaan dansen. Ik dans, wij dansen, dat is onze redding. We kunnen ten minste een minuut zwijgen, mijn lief.” Tijdens het dansen razen de gedachten door zijn hoofd, Hij overziet de dansvloer en levert op iedereen commentaar. Zijn vriendin Andrea komt een bekende tegen, ze praten wat. Hij staat erbij en plaatst wat cynische opmerkingen. Hij merkt de woede op het gezicht van Andrea niet op. Hij wordt onpasselijk als iemand het woord tot hem richt. “Ik probeer te bedenken hoeveel meter, inclusief maag en darmen, het spijsverteringskanaal kan zijn waarvan hier het uiteinde tegen ons praat.”

Al dansend heeft hij voor niemand een goed woord over. “En ik? Er valt weinig te melden… Typisch een jongeman van tussen de dertig en … ik ben vierendertig. Knap, intelligent, een uitgebluste egomaniak… Een pratend hoofd. Ik zeg woorden, ik word ervoor betaald, ik sta voor de camera, tsja, dat is me wat, niet iedereen kan dat.”

De avond eindigt in dronkenschap en een wilde vrijpartij, althans in zijn ogen. Šindelka’s beschrijving ervan heeft meer weg van een verkrachting. De volgende dag heeft het stel afgesproken om een paar dagen door te brengen in het vakantiehuisje van een vriend. Op de weg erheen beschouwt de tv-presentator het platteland, waar in zijn ogen een stompzinnige bevolking het niet waard is om er te leven. De vakantie verloopt in ruzieachtige sfeer. Gelukkig komen er een paar vrienden langs, die wat kleur geven aan het geheel en waarmee de hoofdpersoon weer iets heeft om zich tegen af te zetten.

Het verhaal lijkt wat eendimensionaal, maar het zit goed in elkaar. De tv-presentator staat niet alleen in zijn walgelijkheid. In het dorp nabij het vakantiehuisje is het feest. Met de vrienden gaat het stel er heen. Iedereen laat zich hier op eigen wijze gaan. Uiteindelijk zoekt hij liefde bij zijn vriendin. De taal zit hem in de weg, Eerder op de dansvloer gaf hij al blijk van zijn afkeer. “En overal om ons heen het afgrijselijke geluid van spraak, het geluid van taal. In de diepte de snijdende h ch k r d t n, daarboven het gesuis van de sisklanken, in het midden de geslachtsloze modder (b f lm enz.). Misselijkmakend is het.”

In het nawoord benadrukt vertaler Edgar de Bruin dit element in het verhaal. De personages praten nog wel met elkaar, maar ze nemen elkaar niet meer waar. De taal heeft zijn communicatieve functies verloren. De taal is juist een barrière geworden. De titel van het verhaal is goed gekozen. ‘Blijf bij ons’, dat zegt de tv-presentator om te voorkomen dat men wegzapt. Šindelka heeft deze taalinflatie meesterlijk verwoord, in een verhaal van nog geen zeventig pagina’s.

Geen opmerkingen: