Leon Verdonschot – Vos

Luc de Vos was de zanger van de band Gorki en daarnaast schrijver. Hij verscheen vaak op televisie omdat hij geen nee kon zeggen. Vanwege zijn ontwapenende persoonlijkheid werd hij een lieveling van het publiek. Toen hij twee jaar geleden op 52-jarige leeftijd plotseling stierf was heel Vlaanderen in rouw.

Luc werd geboren in Wippelgem. Hij was een nakomertje in een groot gezin. Zijn moeder, broers en zussen verwende hem. Zijn zus Nicole: “Luc was een prins.” Leon Verdonschot schetst in dit vlot geschreven boek de loopbaan en het leven van Luc. En hij probeert zijn persoonlijkheid te ontrafelen. Hoe groeide deze prins uit tot Vlaamse wereldster?

Naast moeders lieveling was Luc een pientere jongen, maar liet dat niet altijd blijken. Hij schreef op school lange opstellen. “Zijn lievelingsmeester zei tegen Irma dat Luc slimmer was dan hij zich voordeed. Hij zei ook dat Luc kunstenaar ging worden. Erik: Oei oei, zei ons moeder. Want kunstenaars, dat waren allemaal armoezaaiers.”

Als kind kwam hij nauwelijks het dorp uit. Later fietste hij wel naar Gent dat vijftien kilometer verderop lag, bijvoorbeeld om de elpee ‘Darkness on the edge of town’ te kopen toen hij Bruce Springsteen op de radio hoorde. Met vriendjes praatte hij urenlang over muziek. De eerste gitaar kreeg Luc van zijn broer. Hij leerde zichzelf erop spelen.

Lucs muzieksmaak was breed. Elly en Rikkert vond hij serieus mooi. Hij bewonderde Freddy mercury. “Deze zanger leek wel van een andere planeet. Dit was een man die de schaamte voorbij was, zoveel was duidelijk. Het spiegelbeeld van de gemene deler. Niets, maar dan ook niets had deze zelfbevrijde, hedonistische opper-janet te maken met het Vlaanderen van de jaren zeventig,”

Ondanks zijn intelligentie mislukte Luc op school. Hij was nogal lui. Hij had geen werk en lag thuis bij zijn moeder op de bank stripboekjes te lezen. Hij maakte wel muziek met vrienden, maar dit werd pas serieus toen zij de band ‘Les Zazous’ oprichtten. Luc begon nummers te schrijven en oefende eindeloos in de badkamer. De band veranderde een paar keer van naam. Wout de Schutter en Geert Bonne waren de twee vaste bandleden. De naam waarmee zij doorbraken in 1990 luidde Gorky.

Luc was in de omgang vaak stil, op het podium veranderde hij. “Die volstrekt naturelle manier van op het podium alles zeggen dat bij hem opkwam, had hij toen al. Soms tot grote verbazing van mensen die hem buiten het podium kenden.” Met Gorky traden zij vaak op en kregen al snel een vaste  aanhang. Bij Humo’s Rock Rally had Gorky veel succes, waarna de band de kans kreeg een elpee op te nemen.

Firmin Michiels, directeur van Virgin was razend enthousiast: “Michiels bleef de cassette tijdens een lange autoreis keer op keer draaien. Wat was dit? Michiels kon het niet helemaal plaatsen. Die teksten! Het leken wel psychedelische schlagers. Helemaal niet rock-’n-roll eigenlijk, eerder levensliederen op speed. En wat een performer!” Anja werd de eerste single en meteen een grote hit. Helaas waren Wout en Geert muzikaal te slecht bevonden. De plaat werd ingespeeld door studiomuzikanten. Er volgde optreden na optreden. Dat Luc soms gewoon vals zong deed niets af aan het succes van de band.

Verdonschot besteedt terecht veel aandacht aan deze beginperiode. De spanningen tussen de bandleden en de nieuwe naam Gorki met nieuwe bandleden is van belang voor de rest van Lucs loopbaan. Hij was nu een bekende Vlaming en werd voor van alles gevraagd. Nee zeggen kon hij niet. Maar hij liep vaak gewoon weg of kwam zijn afspraken niet na. In Noelle Vanhelsuwé had Gorki en geschikte manager die stipt de afspraken van Luc regelde. Hij zorgde dat Luc bij plaatopnamen en optredens op tijd arriveerde.

Luc woonde lang thuis. Hij hield van zijn moeder, die er langzaam aan wende dat hij beroemd aan het worden was. “Wel sprak ze hem erop aan als hij zijn haren op televisie weer eens niet had gekamd. En die bloemen, waarvan ze toch zelf had gezien dat hij ze op het podium had gekregen, waar waren die gebleven?” Zelfs toen hij met Sandra een huis kocht, wilde hij eerst gewoon bij zijn moeder blijven wonen.

De tweede helft van ‘Vos’ bespreekt Verdonschot nog wel alle platen en belangrijke optredens, maar hij probeert vooral vat te krijgen op de persoonlijkheid Luc. Toen Firmin Michiels een verzamelplaat wilde uitbrengen was Luc daar fel op tegen. Hij wilde nieuwe nummers op de plaat zetten. Met Noelle besprak hij op weg naar de platenbaas hoe hij hem hiervan kon overtuigen. Firmin nam snel het woord en benadrukte de noodzaak van deze verzamelplaat. Binnen de kortste keren stemde Luc ermee in, tot verbijstering van Noelle.

Zo stak Luc in elkaar. Op het podium sprak hij vrijuit. In zijn persoonlijk leven was hij teruggetrokken. Hij wilde iets niet, maar als de ander aandrong zegde hij toe. Vervolgens onttrok hij zich hier weer aan. Om zijn leven op de rails te houden had hij goeie mensen om zich heen nodig. Hij was bescheiden en een binnenvetter. Hij schepte nooit op. Maar wanneer hij op televisie meedeed aan een kennisquiz won hij van iedereen.

Luc was niet iemand die hunkerde naar applaus. Duchêne, een producer die veel grote ego’s van dichtbij meemaakte zei het zo: “Er zat een nederigheid in zijn opvattingen over werk en leven. Alsof Luc vond dat alle mensen knoeiers waren, hijzelf ook, en dat dat ook oké was, maar nog geen reden om dan ook maar te knoeien.”

Hij hoefde ook niet alles te zien of mee te maken. Toen zij een keer in Zuid-Afrika waren toonde hij weinig interesse in het land. “Hij sloeg alle excursies af. Waarom urenlang in de jungle muggen en vliegen van je af meppen in de hoop olifanten te ontwaren, als je die thuis op de bank ook in een BBC-documentaire kon zien, van veel dichterbij ook, en met commentaar van David Attenborough erbij?”

Overigens liepen mensen daar massaal weg bij een optreden, vanwege zijn teksten, maar zijn act zal er bij meegespeeld hebben. “Luc had ook in Zuid-Afrika weer zijn bovenlijf ontbloot, en zijn borsten in zijn handen gehouden. Zo tettengek was hij: als er geen borsten voorhanden waren, dan altijd nog in ieder geval die van hem zelf.”

Naast het muziekleven ontpopte Luc de Vos zich vanaf 2001 als schrijver. Bij de Nederlandse uitgeverij Atlas verschenen een aantal verhalenbundels en romans. Het zijn prachtboeken, maar Luc deed er, zoals altijd, heel bescheiden over.

Ondanks de zorgen van zijn manager Noelle ging het toch regelmatig fout bij optredens. Luc hield erg van bier, maar wist zich op de juiste momenten in te houden. Soms dronk hij maanden niet. Tijdens andere periodes dronk hij na afloop van een optreden thuis tot diep in de nacht in zijn eentje door. Verdonschot beschrijft de fasen, maar weet hier niet helemaal tot Luc door te dringen. Waarschijnlijk wisten weinig mensen wat er precies in hem omging. Was het onzekerheid? Na elke tour wilde hij stoppen met Gorki. Maar wat was het alternatief? Wilde hij niet gewoon weer thuis op de bank stripboekjes lezen en met rust gelaten worden?

Leon Verdonschot heeft een zeer leesbaar en intrigerend boek geschreven over de grootste Vlaamse zanger. Tijdens het lezen heb ik veel muziek van Gorki geluisterd. Over de zanger Luc de Vos heb ik nieuwe dingen gelezen. De mens Luc de Vos is een even groot raadsel gebleven. Dat ligt niet aan Verdonschot.