Hannah van Wieringen – De kermis van Gravezuid

Hannah van Wieringen is de derde genomineerde voor de Academica Literatuurprijs 2014 voor debutanten. De kermis van Gravezuid is een roman, maar de hoofdstukken lezen als verhalen waarin telkens andere bewoners van dit dorp figureren. De kermis komt in bijna elk verhaal voorbij.

De verhalen hebben een bijzondere sfeer. Vanaf het begin zit er een spanning in, die in veel verhalen leidt tot een wonderlijke climax. De lezer wordt hiermee op het verkeerde been gezet.

Het eerste hoofdstuk/verhaal heet ‘Verboden te duiken’. Een kleine jongen wil vanaf een brug springen. Hij weet dat het niet mag en hij weet dat er in het verleden ongelukken zijn gebeurd. Toch duikt hij. Hij ontwijkt maar net de gevaarlijke rommel die op de bodem ligt.

Je verwacht dat het helemaal verkeerd gaat, maar de jongen komt uit het water en springt nog een keer, “Terug naar beneden… terug in de tijd.” Het is de ouverture voor deze roman.

Veel verhalen hebben een vreemder einde. Vier lamlendige jongens drinken bier en halen kattenkwaad uit. Zij lopen door tuinen en vinden bij toeval een huissleutel. Zij gaan het huis binnen, horen muziek uit een kamer komen en daar zien zij de bewoner zoals zij hem nog nooit gezien hebben. De insluiping eindigt in geweld.

Je leest geen verwijzing naar deze gebeurtenis in andere hoofdstukken terug. Of misschien wel, wanneer je zelf het verhaal verder invult.

Vreemd is ook het dromerige meisje dat ligt te vrijen op een dijk. Zij wil haar borsten ontbloten voor een oude dorpsbewoner die voorbij komt en die we kennen uit een ander verhaal.

Veel dorpsbewoners houden van drank en zitten met zichzelf in de knoop. Een poging tot ontsnappen mislukt meestal. Meest schrijnend is het verhaal  “Over toewijding’.

Een jonge vrouw Sabine wil de aandacht trekken van de kroegbaas, waarvoor zij werkt. Meedoen met de jaarlijkse playbackshow lijkt haar het middel hiervoor. Alle voorbereidingen gaan gesmeerd.

Op de avond gaat het mis als zij haar baas met een jolige act op het podium ziet staan. Ook hier vertelt Van Wieringen niet alles maar je kunt het zelf invullen. En het einde is bizar, want in de schuur hangt een lijk te wiegen. “Sabine zag het niet.”

De verhalen zijn krachtig en opvallend. Er wordt heen en weer verwezen tussen de verhalen, maar het is geen roman in de zin dat er een slot is waar openstaande zaken samen komen. Maar dit is geen bezwaar om het een mooi boek te vinden.

Opvallend zijn de overeenkomsten van dit debuut met de boeken van de andere twee genomineerden: de verhalen spelen zich af op het platteland, het perspectief wisselt per verhaal of zelfs in één verhaal of hoofdstuk, de dorpse benauwenis laat zich goed voelen en er gebeuren merkwaardige dingen met merkwaardige mensen.