Bijna alle Bommelverhalen ken ik. Vele verhalen heb ik meerdere keren gelezen. Toch word ik door nieuwe uitgaven, zoals in deze serie, verleidt tot aanschaf en herlezing. De pasmunt is een heruitgave uit 2018, die ik toen kennelijk heb gemist. Het thema van dit verhaal uit 1965 is actueel. Het kreeg als ondertitel Bitcoin editie mee en Klaas Knot, president van de Nederlandsche bank, schreef een voorwoord.
De naam Klaas Knot sluit overigens aan bij andere namen uit de Bommelverhalen, zoals Wammes Waggel en Hiep Hieper. Knot doet een poging de actualiteit van het verhaal te verwoorden aan de hand van de opkomst van de bitcoin. Hij ziet de gevaren van deze cryptomunt weerspiegelt in dit avontuur, waarin Hocus Pas gratis geld uitdeelt aan de bewoners van Rommeldam. De nieuwe munten zijn fraai van glans en warm in de hand. De een na de ander raakt eraan verslingerd. Het betoog van Knot is niet zo heel sterk, vooral omdat naar mijn idee De Pasmunt over een breder, meer universeel thema gaat: hebzucht. Leeswaarschuwing: ken je het verhaal nog niet en wil je het lezen, stop dan nu met verder lezen.
De munten vinden gretig aftrek. Joost is al snel in de ban van het nieuwe geld en hij verslonst zijn huishoudelijke taken. Hocus Pas heeft in het bos een kleine speelhal ingericht. ’s Nachts trekt Joost erheen om de pasmunten in een automaat te werpen. Hij wint keer op keer. Ook de politie en de ambtenaar gaan voor de bijl. De munten hebben een hypnotiserende uitwerking op de Rommeldammers. Markies de Canteclaer is zelfs zo verslaafd dat hij als dief door de omgeving trekt om anderen van hun pasmunten te beroven.
Tom Poes is natuurlijk kritisch en op zijn hoede. Hij hoort op een avond de grootgrutter in zijn huis genieten: “Nog een muntje… en nog een muntje. Allemaal van mij!” De middenstander accepteert het echte geld niet meer en wil louter pasmunt voor zijn waar. Dat zorgt ervoor dat ook Heer Bommel eraan gaat. Hij moet toch boodschappen doen. Voor hem spelt geld nooit een rol, maar wanneer zijn oude geld niets meer waard blijkt te zijn, is hij toch behoorlijk in verwarring.
De chaos in Rommeldam neemt toe, maar Tom Poes verzint zoals gewoonlijk een list. De pasmunten zijn inmiddels schaars geworden, maar Tom Poes zorgt voor aanvoer van nieuwe, valse pasmunten. Door verdunning verdampt de waarde ervan. Mensen raken uit hun betovering. Hocus Pas weet te ontkomen en de pasmunten veranderen in modder, het slijk der aarde. De oude gek is woedend: “Nevel op mijn pad! O, gruwel!” Hij roept duistere goden aan als Zazal en Iod. De enige die in dit sterke verhaal niet vatbaar is voor de munten is Wammes Waggel. Hij is ongevoelig voor de verleidingen van geld en vindt het vooral grappig om met de speelautomaten te spelen, zelfs als de modder eruit spuit.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten