Vorige week was David Vann in Rotterdam. Hij vertelde dat al zijn boeken samen één verhaal vertellen. De uitzondering is Aquarium. Het boek gaat niet over zijn familie en het gaat niet over zelfmoord.
Caitlin is twaalf jaar. Zij woont met haar moeder in een klein flatje in Seattle. Haar moeder werkt in de haven, zwaar en slecht betaald werk. Caitlin wordt altijd vroeg door haar op school afgezet. En ook de middag moet zij een tijd alleen doorbrengen. Zij heeft een abonnement voor het aquarium en is daar iedere middag.
Hier ontmoet zij een oude man. Zij delen hun passie voor vissen en brengen veel tijd samen door in het aquarium. Op school heeft Caitlin een hartsvriendin, Shalini. Het liefst omhelst zij haar de hele dag. Zij zijn onafscheidelijk.
Het leven van moeder en dochter lijkt evenwichtig, maar onder de oppervlakte broeit er iets bij de moeder. Dit komt in alle heftigheid boven wanneer zij erachter komt dat de man in het aquarium haar vader is. Een gegeven dat niet geheel als een verrassing komt. Bij het lezen van de achterflap had ik al zo’n vermoeden.
De reactie van Caitlins moeder zet hun hele leven op scherp. Haar voorgeschiedenis, waar zij haar dochter nooit over verteld heeft is zeer traumatisch. Dit probeert zij haar dochter op geheel eigen wijze duidelijk te maken. De scenes zijn dramatisch. David Vann weet uitstekend een niet verwerkt verleden uit te beelden. Eerst heb je medelijden met de moeder, maar door wat zij haar dochter aandoet begin je haar steeds meer te haten. De rol van de grootvader blijft wat vaag. Is hij een lafaard? Hoe goed zijn goede bedoelingen zijn, daar kom je niet helemaal achter.
Een thema is deze roman is de onmogelijkheid om de motieven van andere mensen te kennen en hun handelen te begrijpen. De grootvader zegt in het boek tegen haar getraumatiseerde dochter: “Het ene leven kan nooit weet hebben van een ander leven.”
Het verhaal in Aquarium lijkt simpel geschreven. De stijl van David Vann is vrij kaal. Het knappe van hem is dat je steeds niet weet wat er op de volgende pagina zal gebeuren. In het interview in Rotterdam vertelde hij dat hij zelf tijdens het schrijven ook niet weet waar een verhaal heengaat. Maar wat hij wel weet is dat iets wat fout gegaan is in een leven, niet meer terug te draaien valt. Het verleden is niet uit te wissen. Dit geldt net zozeer voor de karakters in de boeken van David Vann als in de echte wereld. “Alles wat er met je gebeurt, alles, laat een deuk achter, en die deuk gaat nooit meer weg. We zijn allemaal wandelende wrakken.”
In Aquarium laat David Vann zich soms van zijn meest cynische kant zien, vooral als het gaat over het lot van de mensheid. De scenes in het aquarium geven hem de gelegenheid om vergelijkingen te trekken tussen mensen, vissen en bijvoorbeeld kwallen. In breed historisch perspectief is de mensheid niets. “De hele nalatenschap van de mensheid zou maar één ding zijn: een rood slijmspoor op de paleo-oceanografische tijdlijn.”
Geen opmerkingen:
Een reactie posten