Hans Wilschut – Centraal

Centraal is een koffietafelboek, groter dan een A-viertje op zijn kant. Op de voorkant  het oude Centraal Station in Rotterdam bij nacht. Het is een beeld van de tijd voordat de sloopwerkzaamheden begonnen. De harde kaft voelt prettig aan. Het is een boek om vast te pakken.

Hans Wilschut heeft het verdwijnen van het oude station en de bouw van het nieuwe station op foto’s vastgelegd. Het legde zichzelf de beperking op van een vast standpunt: een vaste kamer in het  Manhattan Hotel. Acht jaar lang kwam hij om de zes of zeven weken naar deze kamer om het proces van bovenaf vast te leggen.

Het resultaat is verbluffend. De schitterende foto’s zijn genomen in de schemering. Op veel foto’s lijkt het nacht. De bouwplaats is meestal verlaten. Wilschut laat praktisch geen mensen toe op zijn foto’s. Wel zie je fietsen, auto’s en bovenal één grote bouwplaats. Het vervreemdende is dat je nauwelijks beweging ziet.

Het lijkt een fabriek die is stilgelegd, de binnenkant van een monsterlijke machine. Voorafgaand aan de foto’s bevat het boek een kort verhaal van Wilfried de Jong. Hij noemt hierin het zicht uit de hotelkamer een blik op ‘de hersenen van de stad’. Edo Dijksterhuis noemt Wilschut in het nawoord een ad hoc archeoloog.

Zelf heb ik de sloop en bouw bijna van dag tot dag meegemaakt. Het boek zet aan tot eindeloos gluren en terugbladeren. Graag wil ik dan weten wanneer een foto gemaakt is, maar de data zijn niet opgenomen. Het gaat meer om de schoonheid van het beeld dan om het exacte plaatje van de werkelijkheid.

‘Centraal’ was genomineerd voor het beste Rotterdamse boek 2015 en won de publieksprijs.