dinsdag 10 maart 2015

Pawel Huelle – Wie is Dawid Weiser?



‘Wie is Dawid Weiser?’ uit 1987 is het debuut van Paweł Huelle. Het boek is net zo mooi wonderlijk als zijn recentere, eveneens door Karol Lesman vertaalde roman Mercedes-Benz.


Het verhaal speelt zich af in Gdańsk in de hete zomer van 1957. Het boek begint met de zin: “Hoe is het eigenlijk gebeurd, hoe kwam het dat we met ons drieën in de kamer van de directeur van de school stonden, onze oren gonzend van onheilspellende woorden als ‘proces-verbaal’, ‘verhoor’, ‘eed’?

De drie zijn de vrienden Szymek, Piotr en de verteller Paweł Heller. Zij zijn rond de 12 jaar oud en brengen de zomervakantie samen door. Huelle begint met de scene in het schoolgebouw, die gedurende het hele boek terugkeert. Tussen de ondervragingen door krijgt de lezer het verhaal te horen door de ogen van Heller. Af en toe springt de verteller in de tijd vooruit en vraagt zich af hoe hij de gebeurtenissen moet begrijpen.

Eerst is het onduidelijk waar de drie jongens schuldig aan zijn? Zij worden ondervraagd en geven verschillende verhalen. Het heeft in ieder geval te maken met de verdwijning van die andere jongen, Dawid Weiser, een raadselachtige  jongen.

Het was op Sacramentsdag dat de drie vrienden hem hadden leren kennen. Hij ging niet naar godsdienstles en werd door een groep kinderen uitgescholden en belaagd. Elka, een leerlinge sprong ertussen en redde hem. Toen hij rustig weg liep riep Szymek hem na “Dawidek, Dawidje, Weiser is een jidje.”

Dawid Weiser bleef rustig en koel. Langzaam liep hij van hen weg. “Pas na een tijdje begrepen we dat niet hij, maar wij vernederd waren door wat er was gebeurd.”

Die zomer was het zeer heet. Het strand was ontoegankelijk vanwege een continue stroom dode vissen die aanspoelde. De jongens speelden in de bossen en op het kerkhof. Toen zagen zij Dawid terug, die altijd samen met Elka optrok.

Langzaam raakten zij in de ban van hem. Hij bleek alles te kunnen. Dawid hypnotiseerde een panter in de dierentuin, voetbalde slechts één maal en was meteen de beste. Hij leek te kunnen toveren. Telkens verzon hij iets anders, de jongens volgden hem.

De spelletjes werden steeds gevaarlijker. Dawid had ergens een munitiedepot ontdekt. Hij leerde hen schieten en hij fabriceerde de prachtigste explosies. Nooit wist iemand wat zijn volgende stap was. Dawid liet nooit het achterste van zijn tong zien, maar leek wel alles met een doelbewust plan te doen.

Ik werd helemaal in dit verhaal meegesleurd. De manier van vertellen zorgt ervoor dat je net als Heller wilt weten wat er achter het gedrag van Weiser zat. Wie was hij? Daarnaast worden de ouders en andere personages heel goed neergezet en is de dreigende sfeer en de zomerse hitte goed navoelbaar.

Vanaf het begin weet je dat Dawid Weiser is verdwenen. Dit gebeurde na de laatste en grootste ontploffing. Dawid en Elka liepen weg in de verte. De leraren denken dat zij gedood zijn door de explosie en willen weten waar de jongens de lijken hebben begraven.

Zij moeten wel liegen. De waarheid is dat zij Dawid en Elka een dag later nog hebben gezien. En dat toen Dawid echt op mysterieuze wijze is verdwenen. Maar dit verhaal gelooft de schoolleiding nooit.

Waarom Dawid Weiser is verdwenen en waar hij is heengegaan, zijn vragen die Heller jaren later nog achtervolgen. Duidelijk wordt dat hij ergens naar toe werkte, trainde, zich voorbereidde op iets. En dat hij hiervoor moest verdwijnen. Slechts één korte opmerking in de roman geeft een aanwijzing voor een daad die hij wilde plegen.

‘Wie is Dawid Weiser?’ is een spannend en mysterieus boek. Ik heb het geboeid tot het einde uitgelezen. Graag zou ik een tweede deel willen lezen met het vervolg waarin duidelijk wordt wie Dawid Weiser was, wat zijn intenties waren en waar hij is gebleven.

Geen opmerkingen: