Bohumil Hrabal – Beste Karel

Bohumil Hrabal is populair in Nederland. Naast de vele romans en novellen die zijn vertaald in het Nederlands brengt uitgeverij Pegasus af en toe een bijzondere tekst van hem uit. ‘Beste Karel’ bevat zeven brieven die Hrabal in de jaren zeventig schreef aan zijn vriend Karel Marysko. Het boekje is prachtig uitgegeven en heeft een beperkte oplage.

Karel Marysko was musicus en woonde tijdens de jaren van restalinisatie in Stavanger, waar hij een aanstelling had als cellist. Hij was zijn leven lang bevriend met Hrabal en schreef zelf ook. Zijn gedichten en proza werden pas na zijn dood in 1988 uitgebracht.

Deze brieven van Hrabal zijn weliswaar aan Karel gericht, “maar eigenlijk schrijf ik die mezelf, trouwens als iemand een ander een brief schrijft, ook aan zijn vriend, schrijft hij die altijd louter en alleen aan zijn eigen JIJ.” Hij vertelt, schijnbaar uit de losse pols, wat hem overkomt en wat hem daarbij te binnen schiet. De verhalen zouden evengoed in een prozawerk van hem kunnen staan.

Om zijn vrouw een plezier te doen heeft Hrabal een graf gekocht. Hij gaat de as van  zijn vader, zijn oom en zijn moeder erheen brengen. Er ligt al een familielid in, dus zij zullen niet alleen zijn. Achter het kerkhof ligt en prachtig bos. Hij mijmert verder over de reis naar de eeuwigheid, over zijn negatieve ik van zijn spiegelbeeld en komt zo uit op een van zijn favoriete onderwerpen: bier drinken.

“In tien jaar tijd heb ik in een zee van bier meer dan honderdduizend kroon met mijn vrienden verbrast, zo heb ik de erfenis van mijn ouders verbrast om in die nulsituatie te geraken, in de toestand van helder inzicht, tot het portret van mijn niet-portret.” Zijn moeder had dit niet erg gevonden. Zijn ouders hadden een bierbrouwerij. Beter het geld erdoorheen jagen dan “om voor dat geld onbeweeglijk en ondeugdelijk vastgoed aan te schaffen… en al helemaal omdat mijn mamaatje zelf zo op bier verzot was dat ze ’s morgens al met ferme trek een paar flesjes Nymburkse lager tot zich nam.”

Als Hrabal een dochter had gehad dan had in haar in badje met bier gebaad en haar haar met bierschuim gewassen. Je krijgt vanzelf dorst na het lezen van dit soort passages. Tot slot een citaat waar Hrabal beschrijft wat er op zijn sterfbed en erna met hem moet gebeuren.

“Ik zou willen dat als iemand me in het laatste uur mijn zintuigen zou zalven met bier, ik met dat laatste oliesel van bier in de crematoriumoven terecht zou komen en ik zou niets liever willen dat mijn as met bier en al in een groot bierblik zou worden gesoldeerd of via een trechter in een klein bierfustje van aluminium zou worden gestrooid, zodat ik dichtgeschroefd in Hradištko begraven zou worden in het familiegraf dat ik voor de verjaardag van mijn vrouw en mezelf heb gekocht.”

Of hij werkelijk zo ter aarde is besteld weet ik niet. Hrabal viel op 3 februari 1997 uit het raam vanaf de vijfde verdieping van een ziekenhuis en was dood, precies zoals hij een paar jaar daarvoor in een verhaal had beschreven.